ماکا (Maca) با نام علمی «لپیدیوم مینی» از سبزیجات صلیبی ریشه‌دار است که در کوه‌های آند واقع در پرو رشد می‌کند. گیاه ماکا در یکی از سخت‌ترین شرایط جوی و خاکی جهان رشد می‌کند. این گیاه در زمستان هوای بسیار سرد و یخبندان و در تابستان و پاییز بادهای تند و تابش سوزان خورشید را تحمل می‌کند. خاکی که این گیاه در آن رشد می‌کند سرشار از مواد معدنی آتشفشانی است. ماکا تنها گیاهی است که می‌تواند در چنین ارتفاع بالا و آب و هوای خشنی رشد کند. بیش از دو هزار سال است که مردم پرو از ریشه این گیاه به عنوان غذا و دارو برای افزایش توان باروری، انرژی و توان بدنی، شادابی و قدرت جنسی مردانه استفاده می‌کنند.
گیاه ماکا برای بارداری معجزه می‌کند
افسانه قدرت افزایش باروری نهفته در این گیاه از داستانی در سال‌های 1500 نشات می‌گیرد که به نسل‌های امروزی منتقل شده است. اسپانیایی‌ها پس از کشف و فتح آمریکای شمالی، با ضعف بدنی و کاهش قدرت باروری مواجه شدند و این مشکل حتی در احشام نیز دیده می‌شد. این مشکل از ارتفاع بالای کوه‌های آند ناشی می‌شد. بومیان پرو به آن‌ها توصیه کردند که خود و احشام‌شان از این گیاه برای تغذیه استفاده کنند. نتایج چنان شگفت‌انگیز بود که بسیاری از نوشته‌ها در مورد مناطق کوهستانی آند به توصیف این گیاه پرداخته بودند. هم‌چنین مدارکی وجود دارد که نشان می‌دهد فاتحان پرو و مکزیک به جای طلا از مردم محلی درخواست ماکا می‌کردند.
ماکا چگونه عمل می‌کند ؟
ماکا با داشتن 31 نوع املاح معدنی و 60 نوع ماده مغذی متفاوت غذایی مقوی برای غدد درون‌ریز به شمار می‌آید که باعث بهبود عملکرد غده هیپوفیز، آدرنال و تیروئید می‌شود که همگی در توازن هورمونی بدن نقش مهمی دارند. ماکا هرچند خود حاوی هیچ‌گونه هورمونی نمی‌باشد اما باعث بهبود عملکرد هورمون‌های کلیدی زنانه و مردانه می‌شود.
از سال 1961 تحقیقات بسیاری بر روی گیاه ماکا در بارداری زنان و توان باروری مردان انجام شده است و نتایج این تحقیقات نشان می‌دهد که ماکا حاوی ترکیبات خاصی به نام گلوکوزینولات (glucosinolates ) است که می‌تواند توان بارداری را در زنان و باروری را در مردان افزایش دهد. این نوع از آلکالوئید‌ها تعادل هورمونی را در بدن انسان برقرار می‌کنند.
فواید ماکا
- باعث تعادل و توازن هورمونی می‌شود.
- باعث افزایش انرژی، توان بدنی و ذهنی می‌شود.
- باعث بهبود عملکرد غده تیروئید می‌شود.
- قوای جنسی را تقویت می‌کند.
آداپتوژن
ماکا یک گیاه آداپتوژن است، بدین معنی که بدن را در مقابل استرس و بیماری مقاوم‌تر می‌کند و غدد آدرنال را تقویت کرده و عملکرد بدن را تنظیم می‌کند. آداپتوژن بودن یک گیاه در گرو این است که خاصیت سمی نداشته باشد و برای هیچ کدام از ارگان‌های بدن مضر نباشد و بتوان آن را بدون مشکل برای مدت طولانی مورد استفاده قرار داد. بنابراین ماکا یکی از بهترین تقویت کننده‌های بدن است.
تنظیم کننده غدد درون‌ریز
یکی از کارکردهای اصلی ماکا تحریک و تقویت غده هیپوتالاموس است که عملکرد غده هیپوفیز را تنظیم می‌کند. ماکا هم‌چنین تولید هورمون در بدن را تقویت و تنظیم می‌کند. وقتی که غده هیپوفیز عملکرد مناسبی داشته باشد سیستم غدد درون‌ریز نیز بهترین عملکرد خود را خواهند داشت و کاملا منظم خواهند بود زیرا غده هیپوفیز تولید هورمون در غدد آدرنال، تیروئید و غدد جنسی (بیضه‌ها و غده پروستات در مردان، تخمدان و رحم در زنان) را کنترل می‌کند.
تقویت توازن هورمونی
در زنان، ماکا به بدن کمک می‌کند که سطح استروژن و پروژسترون را متعادل نگه دارد. بالا یا پایین بودن سطح استروژن و پروژسترون در زمانی نامناسب می‌تواند مانع بارداری زن شود یا باعث وضع حمل زودتر از موعد مقرر شود. افزایش فزاینده میزان استروژن باعث کاهش یافتن سطح پروژسترون می‌شود که به این وضعیت غلبه استروژنی گفته می‌شود. خوردن گیاه ماکا باعث می‌شود که مقدار استروژن و پروژسترون متعادل باقی بماند که لازمه یک بارداری به‌موقع و سالم است.
بالا رفتن بیش از حد هورمون استروژن در مردان می‌تواند باعث اختلال در نعوظ، عدم میل جنسی، پایین آمدن مقدار اسپرم و کاهش تولید مایع منی شود. مطالعات انجام گرفته نشان داده است که مردانی که از ماکا استفاده می‌کنند هیجان و قدرت جنسی‌شان بیشتر شده و اسپرم‌های سالم‌تری دارند.
در مطالعه‌ای دیگر به موش‌های نر و ماده مقداری ماکا داده شد و نتایج نشان داد که مصرف موکا در موش‌های ماده به بالغ شدن تخم‌ها منجر شده (که برای تخمک‌گذاری ضروری است) و در موش‌های نر نیز تولید اسپرم و جنبش آن‌ها را افزایش می‌دهد.
ایجاد تعادل در عملکرد جنسی
در آزمایشی به 9 مرد هر روزه 1500 تا 3000 میلی گرم ماکا به مدت 4 ماه متوالی داده شد و در نهایت در تمامی نمونه‌ها افزایش میل جنسی، مقدار و تحرک اسپرم و سطح DHEA (دی هیدرو اپی آندروسترون) مشاهده شد. هم‌چنین در تمامی آن‌ها میزان استرس و اضطراب و سطح فشار خون کاهش یافت، سطح آهن بدن متعادل شد و میزان تولید هورمون‌های آندروژن آدرنال نیز افزایش یافته بود.
نحوه مصرف ماکا
وقتی می‌خواهید ماکا بخرید باید مطمئن شوید که فقط ریشه آن را می‌خرید و نه ساقه یا برگ آن. ماکا به شکل قرص، پودر و محلول هم یافت می‌شود.
- پودر ماکا: پودر ماکا به دو شکل وجود دارد. یکی پودر ساده‌ی ماکا که از ریشه خام ماکا درست شده است و دیگری ماکای ژلاتینی. ژلاتینه سازی فرآیندی کاملا گیاهی است که نشاسته را از ریشه ماکا جدا می‌کند تا آن را غلیظ‌تر و جذب آن را آسان‌تر کند. مطالعات نشان داده است که هضم ماکای ژلاتینی راحت‌تر است و از لحاظ اقتصادی نیز به صرفه‌تر است زیرا غلظت آن بیشتر است. در همه‌ی مطالعاتی که در بالا به آن‌ها اشاره شد از ماکای ژلاتینی استفاده شده بود. باید توجه داشت که در ژلاتینه سازی ماکا از ژلاتین و هیچ ماده و ترکیب حیوانی استفاده نمی‌شود. پودر ماکا را می‌توان به آبمیوه، انواع نوشیدنی‌ها، ماست یا غذاهای پختنی اضافه کرد. ماکا بوی بسیار مطبوعی دارد که طعم و بوی خاصی به غذا می‌بخشد.
- کپسول ماکا: مصرف روزانه‌ی کپسول ماکا بسیار راحت است و می‌توان همه جا آن‌ها را با مقداری آب خورد.
- تنتور ماکا: تنتور ریشه ماکا عصاره‌ای است که از ترکیبات دارویی ماکا به‌دست آمده است. می‌توان تنتور ماکا را با آب یا آبمیوه یا نوشیدنی‌های دیگر استفاده کرد.
مقدار مصرف
مقدار مصرف پیشنهادی 500 تا 3000 میلی گرم در روز است. برای دستیابی به نتایج بهتر باید برای مدتی به طور منظم از این گیاه استفاده کرد. می‌توان آن را یک باره یا در طول روز مصرف کرد.
نکته: از آن‌جا که ماکا انرژی‌زا می‌باشد، بهتر است که قبل از ساعت 3 بعدازظهر مصرف شود تا خواب شبانه را مختل نکند.
نکات ایمنی و اثرات جانبی
ماکا یک گیاه دارویی مفید است که هزاران سال به‌عنوان ماده‌ی غذایی و دارویی توسط بومیان پرو مورد استفاده قرار گرفته است. بر اساس تاریخچه‌ی طولانی مصرف آن به‌عنوان غذا به نظر می‌رسد که برای سلامتی بی‌خطر باشد. آزمایشات نشان داده است که این گیاه هیچ‌گونه خاصیت سمی یا اثر جانبی نامطلوبی ندارد.
در تعداد اندکی از زنانی که از پودر ماکا استفاده کرده بودند، ناراحتی و به‌هم خوردگی معده دیده شد. علاوه بر این در بعضی از زنان در اوایل مصرف لکه بینی و تغییر در زمان‌بندی عادت ماهیانه اتفاق افتاد. این اتفاقات کاملا طبیعی بوده و نشان دهنده این است که بدن در حال تنظیم هورمون‌های خود است.
مصرف ماکا در دوران بارداری
به‌عنوان یک اقدام احتیاطی بسیاری از داروسازان توصیه می‌کنند که مکمل‌های تولیدی آن‌ها در دوران بارداری مصرف نشوند. هیچ مطالعه‌ای تاکنون در مورد تاثیر مصرف ماکا بر بارداری انجام نگرفته است. آزمایشات و بررسی‌های انجام گرفته هیچ‌گونه خاصیت سمی در این گیاه مشاهده نکرده‌اند و بومیان پرو نیز هزاران سال از این ماده‌ی غذایی بدون هیچ‌گونه مشکلی استفاده کرده‌اند. اما از آن‌جا که تاکنون هیچ مطالعه‌ای در مورد مصرف ماکا در دوران بارداری انجام نگرفته است، نمی‌توانیم مصرف آن در زمان بارداری را توصیه کنیم.
خلاصه
همان‌طور که در بالا نیز اشاره شد، ماکا یک غذای فوق العاده و مقوی است که باعث افزایش توان باروری در انسان می‌شود. از ماکا می‌توان در کنار دیگر روش‌های درمان نازایی استفاده کرد و برای دستیابی به نتایج بهتر لازم است که به طور روزانه و منظم برای مدتی مصرف شود.
